Praca i pieniądze

Praca / Sprawy finansowe / Użyteczne linki

PRACA

Szukanie pracy

Organizacja Careers Scotland

Pozwolenia o pracę i rejestracja

Program rejestracji pracowników (WRS)

Prawa pracowników

Wynagrodzenie minimalne

Równe szanse

Szukanie pracy

Pracy na danym terenie można szukać na wiele różnych sposobów. Na przykład w prywatnych agencjach zatrudnienia lub przeglądając ogłoszenia w lokalnej prasie. Instytucja Jobcentre Plus jest agencją rządową, oferującą bezpłatny serwis dla szukających pracy. Można przyjść do miejscowego biura, poszukać pracy w Internecie, lub zadzwonić do Jobseekers Direct na nr 0845 60 60 234.

Organizacja Careers Scotland oferuje informacje i porady, dotyczące umiejętności i kwalifikacji, dostępu do kursów, możliwości ich refundowania itd. Jest to serwis rządowy, bezpłatny i dostępny dla każdego, kto chce zaplanować swoją karierę zawodową, szkolenie i naukę.

Pozwolenia o pracę i rejestracja

Brytyjczycy, Szwajcarzy oraz obywatele państw należących do European Economic Area (EEA) nie potrzebują pozwolenia na pracę w Zjednoczonym Królestwie (UK) Obywatele 8 nowych państw członkowskich, które przyłączyły się do Unii Europejskiej w maju 2024 (Republiki Czeskiej, Estonii, Węgier, Łotwy, Litwy, Polski, Słowacji, Słowenii) muszą zarejestrować się w programie rejestracji pracowników - Workers Registration Scheme.

Obywatele państw nie należących do EEA, muszą mieć odpowiednią wizę, uprawniającą ich do pracy na terenie UK. Serwis internetowy Working in the UKzawiera informacje, dotyczące różnych możliwości, dostępnych dla cudzoziemców, którzy chcą pracować w UK.

Osoby szukające azylu muszą wystąpić do Home Office o pozwolenia na pracę. Jest ono zwykle przyznawane tym, których czas oczekiwania na wstępną decyzję, dotyczącą ich statusu, przekracza 12 miesięcy. Osoby z przyznanym statusem uchodźcy (Refugee Status) lub posiadające prawo stałego pobytu (Leave to Remain), nie potrzebują pozwolenia na pracę w UK. Organizacja Scottish Refugee Council oferuje uchodźcom porady, informacje i pomoc.

Więcej informacji, dotyczących osiedlenia się, życia i pracy w Szkocji można znaleźć w serwisie internetowym Scotland is the Place.

Europejska Wspólnota Gospodarcza - EEA

Państwami należącymi do EEA są:

Program Rejestracji Pracowników - WRS

Od 1 maja 2024, obywatele nowych państw członkowskich Unii Europejskiej (z wyjątkiem Cypru i Malty), którzy chcą pracować w UK dłużej niż jeden miesiąc dla jednego pracodawcy, muszą zarejestrować się w programie Worker Registration Scheme. W przypadku nie zarejestrowania się w ciągu miesiąca od rozpoczęcia, praca staje się nielegalna.

Aby się zarejestrować należy przedstawić:

• List od pracodawcy, potwierdzający datę rozpoczęcia pracy.
• Dwa zdjęcia paszportowe;
• Paszport lub dowód osobisty; oraz
• należy uiścić opłatę w wysokości 70 funtów.

W przypadku zmiany pracy należy się zarejestrować ponownie, nie trzeba jednakże wnosić dodatkowej opłaty i wysyłać dokumentów.
Kiedy pracowało się w UK legalnie przez 12 miesięcy bez przerwy, nabywa się prawo swobodnego przemieszczania się i nie trzeba się rejestrować w programie WRS. Można też ubiegać się o tzw. residence permit, potwierdzający nasze prawo do mieszkania i pracy w UK. W przypadku utraty pracy ma się również prawo do zasiłków państwowych.

Uprawnienia takie posiada się również kiedy się pracuje, szczególnie jeśli ma się dzieci lub jeśli ktoś w rodzinie wymaga opieki lub pomocy. W celu otrzymania porady prosimy o telefon na nr 0845 601 6619.

Aby otrzymać formularz wniosku i więcej informacji należy zadzwonić na nr 08705 210 224 lub odwiedzić stronę Working in the UK. Strona frequently asked questions może okazać się tu szczególnie przydatna. Dostępna jest również broszura - po angielsku lub w jednym z poniższych języków:

Czeskim

Estońskim

Węgierskim

Łotewskim

Litewskim

Polskim

Słowackim

Słoweńskim

Prawa pracowników

Wszyscy pracujący w UK mają zagwarantowane wynagrodzenie minimalne - National Minimum Wage

Trades Union Congress (TUC), organizacja reprezentująca brytyjskie związki zawodowe, wydała broszurę przeznaczoną dla przyjeżdżających do pracy do UK. Broszura zawiera obszerne informacje, dotyczące praw pracowniczych oraz listę miejsc, do których można zwrócić się o pomoc lub poradę.

Broszurę można ściągnąć w jednym z poniższych języków:

czeski

angielski

estoński

węgierski

łotewski

litewski

polski

rosyjski

słowacki

francuski

hiszpański

Na stronie Agencji Porad Obywatelskich – Citizens Advice Bureau można również znaleźć ulotkę przeznaczoną dla pracowników cudzoziemskich zawierającą ich prawa.

Wynagrodzenie minimalne

Jest to stawka minimalna stawka wynagrodzenia, płacona za każdą przepracowaną godzinę.

• dla pracowników w wieku 22 lat lub więcej stawka ta wynosi minimum £5.35 za godzinę
• dla pracowników w wieku od 18 do 21 lat stawka ta wynosi minimum £4.45 za godzinę
• dla pracowników w wieku 16 – 17 lat stawka ta wynosi minimum £3,30 za godzinę

Nie należy w to wliczać napiwków jedynie wynagrodzenie otrzymywane przez płatnika.

Pracodawca może dokonywać potrąceń z wynagrodzenia. Prosimy o zajrzenie do ulotek TUC po więcej informacji, dotyczących przepisów związanych z potrąceniami.

Równe szanse

Dyskryminacja z powodu rasy, płci, ułomności, wiary i religii, orientacji seksualnej i wieku jest w Szkocji sprzeczna z prawem. Niektóre z praw dotyczą jedynie zatrudnienia podczas gdy inne mają związek z artykułami handlowymi, urządzeniami i usługami, edukacją i własnością prywatną. Prawo antydyskryminacyjne jest obecnie egzekwowane przez następujące instytucje: Commission for Racial Equality (CRE), Equal Opportunities Commission (EOC) oraz the Disability Rights Commission (DRC) jak również przez prywatnych adwokatów. Te trzy komisje wkrótce połączą się w jedną - Commission for Equality and Human Rights.

Po aktualne informacje, dotyczące kwestii związanych z równouprawnieniem oraz prawem do odmienności prosimy o zajrzenie na Highlands & Islands Equality Forum, zadzwonienie na nr 01463 251734 lub email na adres hief@scvo.org.uk.

Wszystkie powyższe informacje oraz wiele innych można znaleźć w książeczce Working in the UK: Newcomer’s Handbook dostępnej w sklepie internetowym Centre for Economic and Social Inclusion.

Sprawy finansowe

Podatek i Ubezpieczenie Społeczne

Konta bankowe

Zespół doradców finansowych - Highland Council Money Advice Team

Spółdzielcze kasy oszczędnościowe

Zasiłki socjalne

Podatek i Ubezpieczenie Społeczne

Każdy pracujący legalnie w UK musi mieć numer ubezpieczenia społecznego – National Insurance Number. Dzięki temu numerowi można rejestrować składki ubezpieczenia społecznego, będącego pewnego rodzaju podatkiem. Aby uzyskać National Insurance Number należy zadzwonić na nr 0845 6000 643. Zostaniemy poproszeni o podanie danych osobistych i otrzymamy informacje dotyczące kolejnych procedur.

Będziemy również musieli płacić podatek dochodowy. Wielkość podatku zależy od szeregu czynników. Każdy pracownik posiada kod podatku (Tax Code), który służy pracodawcy do obliczenia podatku, wnoszonego w imieniu pracownika. W przypadku rozpoczęcia naszej pierwszej pracy w UK, będziemy prawdopodobnie musieli opłacać tzw. „podatek alarmowy” (emergency tax). Stawka takiego podatku jest wyższa i jest on potrącany do momentu otrzymania kodu.

Niektórzy pracodawcy mogą oferować pracę bez opłacania podatku lub ubezpieczenia (cash in hand). Jest to sprzeczne z prawem. Jeśli pracodawca łamie to prawo, może również złamać inne, np. te związane z ochroną zdrowia lub bezpieczeństwem w miejscu pracy. W przypadku nielegalnego zatrudnienia bardzo trudne jest egzekwowanie praw pracowników.

Konta bankowe

Otwarcie konta w banku lub spółdzielni mieszkaniowej jest bardzo ważne, ponieważ większość pracodawców wpłaca wynagrodzenie na konta pracowników. Banki i spółdzielnie mieszkaniowe oferują różne typy kont i można przeanalizować różne oferty jeśli mamy szerszą ofertę tego typu usług na naszym terenie. Można również skorzystać z oferty bankowej Urzędów Pocztowych.

Podczas otwierania konta potrzebne nam będą: paszport lub dowód osobisty/prawo jazdy, potwierdzenie naszego adresu w UK (umowa najmu lub list od pracodawcy).

Organizacja British Banking Association wydaje ulotki z informacjami dotyczącymi otwierania kont dla obcokrajowców.

Otwieranie konta bankowego dla nowych przybyszów w UK

Studenci zagraniczni - Otwieranie konta bankowego w UK

Zespół doradców finansowych - Highland Council Money Advice Team

Zespół doradców finansowych - Highland Council Money Advice Team oferuje bezpłatne, poufne i bezstronne porady i pomoc dla wszystkich, których martwi ich sytuacja finansowa. Biura zespołu znajdują się w Inverness tel. 01463 228709; Wick tel. 01955 607752 i Fort William tel. 01397 707005

Można również pisać do nich na email: money.advice@highland.gov.uk

Spółdzielcze kasy oszczędnościowe

Spółdzielcze kasy oszczędnościowe (Credit Unions) są posiadane i kontrolowane przez samych członków. Oferują one konta oszczędnościowe i korzystne pożyczki dla członków społeczności lokalnej.

Inverness Credit Union Ltd

74 Telford Street

Inverness, IV3 6RT

Telefon: 01463 220884

Lochaber Credit Union Ltd

Community Clinic
Glen Nevis Place
Fort William, PH33 6DA

Telefon: 01397 700746

Zasiłki socjalne

W UK istnieje wiele różnych zasiłków, dostępnych dla bezrobotnych, tych z niskimi dochodami, rodzin, ludzi starszych, niepełnosprawnych, chorych i tych wymagających pomocy.

Zasady dotyczące przyznawania poszczególnych zasiłków lub „tax credits” są często skomplikowane i mogą zależeć od statusu imigracyjnego i pozwolenia na pracę.

Jeśli mamy problemy finansowe lub sądzimy, że możemy mieć prawo do uzyskania zasiłków lub „tax credits” prosimy o kontakt z miejscowym biurem porad.

Użyteczne linki

Jobcentre Plus http://www.jobcentreplus.gov.uk

Careers Scotland http://www.careers-scotland.org.uk

Working in the UK http://www.workingintheuk.gov.uk/

Scottish Refugee Council http://www.scottishrefugeecouncil.org.uk/

Scotland is the Place www.scotlandistheplace.com

Trades Union Congress http://www.tuc.org.uk/

The Advice Guide http://www.adviceguide.org.uk

Highlands and Islands Equality Forum www.hief.org.uk

Centre for Economic and Social Inclusion http://www.cesi.org.uk

Post Office http://www.postoffice.co.uk

British Bankers Association http://www.bba.org.uk/bba/jsp/polopoly.jsp?d=138&a=3970

Highland Council http://www.highland.gov.uk

This page was last updated on 15.12.2006. If you spot any inaccuracies or inconsistency in information, please email us at hief@scvo.org.uk